Καταρράκτης

Ο καταρράκτης ορίζεται ως η θόλωση, η απώλεια της διαύγειας του ευρισκόμενου εντός του οφθαλμού κρυσταλλοειδούς φακού. Είναι αναγκαίο προκειμένου να γίνει εύκολα κατανοητό τι ονομάζουμε καταρράκτη να παραθέσουμε ορισμένες λειτουργίες του κρυσταλλοειδούς φακού και του οφθαλμού γενικότερα. Μέσα στον οφθαλμό και όπισθεν της ίριδας, του χρωματιστού μέρους του οφθαλμού με την σκούρα οπή στο κέντρο (κόρη), ευρίσκεται ο κρυσταλλοειδής φακός. Στους φυσιολογικούς οφθαλμούς, ο κρυσταλλοειδής φακός είναι διαυγής. Η λειτουργία του έγκειται στην εστίαση των ακτίδων φωτός επάνω στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού (τον αμφιβληστροειδή), όπου φωτοχημικές διεργασίες λαμβάνουν χώρα και σήματα αποστέλλονται μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκεφαλικό φλοιό με αποτέλεσμα την καθαρή όραση. Όταν ο καταρράκτης εμφανίζεται, ο κρυσταλλοειδής φακός θολώνει μη επιτρέποντας τις ακτίνες φωτός να διέλθουν αυτού.

Λειτουργία του κρυσταλλοειδούς φακού

Τι συμπτώματα προκαλεί ο καταρράκτης;

Ο καταρράκτης συνήθως προκαλεί αργή ολοένα επιδεινούμενη θόλωση της όρασης, η οποία αρχικά διορθώνεται με γυαλιά ωστόσο σταδιακά καθίσταται μη διορθούμενη με γυαλιά. Τις περισσότερες φορές ο ρυθμός της μειούμενης όρασης μετράται σε ετήσια βάση αλλά δεν είναι σπάνιες οι περιστάσεις όπου ο καταρράκτης εξελίσσεται πιο γρήγορα. Ο καταρράκτης σχετίζεται επίσης με συμπτώματα που έχουν να κάνουν με απώλεια της έντασης των χρωμάτων, φωτεινές ανώμαλες αντανακλάσεις, δυσχέρεια στην βραδινή οδήγηση τα οποία επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα της όρασης.

Ο καταρράκτης μεταδίδεται από το ένα μάτι στο άλλο;

Όχι. Ωστόσο, συχνά ο καταρράκτης αναπτύσσεται ταυτόχρονα στα δύο μάτια ή σε ένα μάτι εμφανίζεται μεταγενέστερα σε σχέση από το άλλο.

Καταρρακτογένεση

Υπάρχουν διαφορετικά είδη καταρράκτη;

Ναι. Τα περισσότερα περιστατικά καταρράκτη είναι γεροντικοί, δηλαδή σχετίζονται με τη φυσιολογική γήρανση του κρυσταλλοειδούς φακού, ωστόσο υπάρχουν και περιστατικά καταρράκτη τα οποία είναι συγγενείς καταρράκτες (εμφάνιση κατά τη γέννηση) ή σχετιζόμενα με λήψη φαρμάκων όπως η κορτιζόνη ή οι τραυματικοί καταρράκτες μετά από έναν τραυματισμό στην περιοχή του οφθαλμού.

Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ καταρράκτη και σακχαρώδους διαβήτη;

Ναι. Ο καταρράκτης είναι πιο συνήθης και εμφανίζεται σε πιο πρώιμη ηλικία σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.

Είναι ο καταρράκτης απλά μια πτυχή της φυσιολογικής γήρανσης;

Τα περισσότερα περιστατικά καταρράκτη εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Είναι τα λεγόμενα σχετιζόμενα με την ηλικία περιστατικά γεροντικού καταρράκτη και επισυμβαίνουν συνήθως μετά την ηλικία των 50. Η φυσιολογική διαδικασία γήρανσης προκαλεί τη σταδιακή θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού και τον καταρράκτη. Πάντως, δεν απαιτείται θεραπεία σε όλες τις περιπτώσεις καταρράκτη και αυτό είναι κάτι που εκτιμάται από τον θεράποντα ιατρό μετά από ενδελεχή εξέταση.

Μπορούν τα παιδιά να αναπτύξουν καταρράκτη;

Ναι, αλλά είναι πολύ σπάνιο.

Δεν ήξερα ότι είχα καταρράκτη μέχρι που διαπιστώθηκε σε μια εξέταση ρουτίνας - είναι φυσιολογικό αυτό;

Αρχικά, είναι φυσιολογικό να μην είναι εμφανές για τον ασθενή ότι υπάρχει εξελισσόμενος καταρράκτης καθώς ο καταρράκτης αρχικά δεν προκαλεί προβλήματα στην όραση. Σε γενικές γραμμές, όσο ο καταρράκτης εξελίσσεται, ο ασθενής αρχίζει σταδιακά να αντιλαμβάνεται την μειούμενη όραση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι οφθαλμοί δεν αλλάζουν με την εξέλιξη του καταρράκτη, ωστόσο σε προχωρημένες περιστάσεις, η κόρη του καταρρακτικού ασθενούς παύει να είναι σκούρα και γίνεται καφέ ή λευκή. Ο ασθενής έχει ανάγκη από νέα συνταγή γυαλιών πιο συχνά όσο εξελίσσεται ο καταρράκτης, ωστόσο μετά από ένα σημείο ακόμη και τα ισχυρότερα γυαλιά δεν βελτιώνουν την όραση και υπάρχει κλινική οπτική δυσχέρεια.

Η διάγνωση του καταρράκτη.

Η διάγνωση του καταρράκτη γίνεται μετά από ενδελεχή έλεγχο στο οφθαλμολογικό ιατρείο, με λήψη συστηματικού και οφθαλμολογικού ιστορικού, φαρμακευτικής αγωγής, πιθανών αλλεργιών. Είναι απαραίτητη η ενστάλαξη σταγονών για μυδρίαση (μεγέθυνση της κόρης των ματιών) οι οποίες προκαλούν παροδική περαιτέρω θόλωση της όρασης και για αυτό το λόγο δεν θα πρέπει να οδηγήσετε για 3-4 ώρες μετά την εξέταση για τη διάγνωση του καταρράκτη.

Θεραπεία του καταρράκτη. Πότε πρέπει να κάνω την επέμβαση καταρράκτη;

Σε πολλές περιπτώσεις, ο καταρράκτης είναι ακίνδυνος και μπορεί να παραμείνει στον οφθαλμό χωρίς να δημιουργεί σημαντικά προβλήματα για την ακεραιότητα του

οφθαλμού. Ωστόσο, όταν δημιουργεί προβλήματα στην όραση και προκαλεί δυσχέρεια στις καθημερινές δραστηριότητες όπως διάβασμα, οδήγηση, χρήση PC και κινητού ακόμη και με γυαλιά οράσεως ή όταν η μετρούμενη στο ιατρείο οπτική οξύτητα είναι σημαντικά επηρεασμένη από τον καταρράκτη τότε η επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη είναι μονόδρομος. Η εγχείρηση καταρράκτη είναι πολύ ασφαλής και επιτυχής για την πλειονότητα των ασθενών, ωστόσο, όπως όλες οι επεμβάσεις, ενέχει κάποιους μικρούς κινδύνους. Έτσι, η απάντηση στην ερώτηση πότε να κάνω την επέμβαση για τον καταρράκτη, είναι όταν έχετε πρόβλημα με την όρασή σας και επιθυμείτε να κάνετε κάτι γι' αυτό, ώστε να επανέλθει η απολεσθείσα λόγω του καταρράκτη όραση.

Μπορώ να κάνω κάτι ώστε να σταματήσω την εξέλιξη του καταρράκτη;

Όχι. Δεν υπάρχει κάποια γνωστή μέθοδος αποφυγής ή επιβράδυνσης της εξέλιξης του καταρράκτη.

Έχω καταρράκτη και στα δύο μάτια - μπορούν να χειρουργηθούν την ίδια μέρα;

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν καταρράκτη και στα δύο μάτια. Η επέμβαση αφαίρεσης καταρράκτη μπορεί να λάβει χώρα σε διαφορετικές ημέρες, με σύνηθες μεσοδιάστημα ενός μηνός μεταξύ των δύο ματιών, ωστόσο αυτό μπορεί να είναι άβολο λόγω πιθανής ανισομετρωπίας στη συνταγή των γυαλιών ή και επιπλέον επισκέψεις στην κλινική. Μερικοί ασθενείς επιλέγουν να χειρουργηθούν την ίδια μέρα με άμεση διαδοχική αμφοτερόπλευρη επέμβαση καταρράκτη. Με αυτό τον τρόπο, οι οφθαλμοί χειρουργούνται την ίδια μέρα, γίνεται μία μόνο εισαγωγή στο νοσοκομείο και υπάρχει μια μόνο περίοδος ανάρρωσης. Την ημέρα του χειρουργείου, αφού ολοκληρωθεί επιτυχώς η επέμβαση στο ένα μάτι, ο χειρουργός συνεχίζει στην επέμβαση του έτερου οφθαλμού. Ο ασθενής παραμένει στη χειρουργική αίθουσα σε όλη τη διάρκεια των επεμβάσεων, ωστόσο οι χειρουργικές διαδικασίες είναι διακριτές και ανεξάρτητες, κάνοντας χρήση διαφορετικών σετ εργαλείων και πεδίων. Οι κίνδυνοι και τα διαθλαστικά αποτελέσματα ισοδυναμούν με την εκτέλεση των επεμβάσεων σε διαφορετικές ημέρες. Ο οφθαλμίατρός σας θα σας αναλύσει την καταλληλότητα, καθώς και τα οφέλη και κινδύνους από την αμφοτερόπλευρη επέμβαση καταρράκτη.